EEN NIEUW ORGEL VOOR OPSTAL
Sinds oktober 2017 staat er in de kerk van Opstal een nieuw orgel. Het vorige orgel, een klein pijporgel aangeschaft in 1985, was aan vernieuwing toe. In 2013, bij het jaarlijks onderhoud, hadden wij als kerkfabriek reeds de wenk gekregen om uit te kijken naar een nieuw (tweedehands) orgel.
Toen wij vernamen dat de H. Kruiskerk in Lebbeke niet langer voor erediensten zou gebruikt worden en die kerk over een prachtig, waardevol orgel beschikte, hebben wij contact genomen met de leden van de kerkfabriek van H. Kruis. Zij waren op zoek naar een waardige bestemming voor de kerk en haar waardevolle interieurelementen, zo ook voor hun orgel. Een orgel kan immers een storend element zijn om een kerkgebouw, dat aan de eredienst wordt onttrokken, een passende bestemming te geven.
De mensen van H. Kruis hadden wel oren naar onze vraag en beloofden ons om dit te bespreken. Uiteraard viel voor hen het afstaan van dit orgel zwaar, maar het feit dat het met deze overdracht een bestemming kon vinden die de belangrijkste functie ervan ten volle zou waarderen, namelijk de religieuze diensten in Opstal meer luister te geven, was een positief uitgangspunt in de verdere onderhandelingen.
Daarenboven bleken de alternatieven om het orgel op te stellen in de O.-L.-Vrouw Geboortekerk of in de gemeentelijke Academie – na grondige afweging - niet haalbaar, zodat de vraag van onze kerkfabriek om onze kerk met dit orgel te verrijken, werd aangenomen. Een pluspunt daarbij vormt het gegeven dat het orgel uit de H. Kruiskerk een waardevolle plaats vindt binnen de nieuwe “parochie in Buggenhout-Lebbeke”.
Gezien de gemeente Lebbeke begin jaren negentig van vorige eeuw voor een belangrijk deel was tussengekomen in de financiering van het orgel werd overeen gekomen dat de kerkfabriek van Opstal de mogelijkheid zou bieden aan de leerlingen orgel van de gemeentelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans van Lebbeke, om te kunnen oefenen op het orgel buiten de uren van de liturgische diensten.
Het orgel werd in 1992 gebouwd door de firma Pels-D’Hondt te Herselt op aanwijzing en advies van organist Kristiaan Van Ingelgem uit Aalst. Het orgel kwam er als uitloper bij de viering van het 50-jarig bestaan van de parochie H. Kruis in 1987. De firma Pels-D’Hondt heeft ook gezorgd voor de verhuis van het orgel, mede dankzij de financiële steun van het Buggenhouts gemeentebestuur. Uiteraard was deze firma, als oorspronkelijke bouwer, hiervoor de meest geschikte partij. Eind augustus 2017 werd gestart met de volledige demontage van het orgel. Daarna werd het naar Opstal gebracht en weer volledig, stukje voor stukje of pijpje per pijpje, gemonteerd. Het eindresultaat mag gezien worden dankzij het vakmanschap van de mensen van Pels-D’Hondt. Wij willen de heer De Vylder en zijn bekwame ploeg dan ook van harte bedanken voor het geleverde werk. Tijdens de misviering ter gelegenheid van onze patroonheilige H. Gerardus Majella op 22 oktober 2017, kon Stefan Keppens ons nieuwe orgel voor het eerst bespelen.
Dit orgel heeft 16 registers gespreid over 2 klavieren en een voetklavier. Hoewel geconcipieerd als een barokorgel, laat het ook muziek uit andere stijlperioden tot haar recht komen. Het volume van dit instrument vult met haar klank letterlijk de hele ruimte van de kerk, al vanaf de zachtste registers. De klankbeleving die dit orgel bezorgt, zowel aan organist Stefan Keppens als aan de toehoorders, is enorm. Uiteraard een immens verschil met het voorgaande orgel.
Kristiaan Van Ingelgem, een van onze grote organisten bekend om zijn improvisatietalent en ook als organist van de Sint-Martinuskerk te Aalst, speelde destijds het orgel in. Hij heeft ook een cd-opname van het orgel gemaakt.
Het Pels-D’Hondt-orgel van de H. Kruiskerk dat sedert september 2017 opgesteld staat in Buggenhout, Opstal, heeft een mechanische tractuur. Dit orgel heeft 16 registers gespreid over 2 klavieren en een voetklavier. Het heeft twee manualen, hoofdwerk en positief. Het positief kan afgesloten worden door twee deurtjes. Er is ook een zelfstandig pedaal.
De dispositie (registers):
Hoofdwerk (1) (C-g””)
1 prestant 8’
2 roerfluit 8’
3 octaaf 4’
4 octaaf 2’
5 mixtuur IV
6 trompet 8’
7 cornet V
Positief (2)
8 holpijp 8’
9 fluit 4’
10 prestant 2’
11 cymbel II
12 sesquialter II
13 kromhoorn 8’
Pedaal (C-f’)
14 subbas 16’
15 prestant 8’ (transmissie)
16 dulciaan-fagot 16’
Koppelingen
P+1, P+2, P+2 4’, 1+2
Ter informatie
8’ = 8 voet normale toonhoogte
4’ = 4 voet: één octaaf hoger
2’ = 2 voet: twee octanem hoger
16’ = 16 voet: één octaaf lager dan 8’
IV of V of II geeft aan dat één toets meerdere pijpen heeft.
C = do van het groot octaaf ( laagste noot van het manuaal en pedaal)
g”” = sol driegestreept ( hoogste noot van het manuaal)
f’ = fa ééngestreept ( op dit orgel de hoogste pedaalnoot)
